porady ekspertów, sieć wodociągowa i kanalizacyjna

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna – pytania i odpowiedzi cz.1

Zanim napiszę krok po kroku, jak przyłączyć się do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na własnym przykładzie, mam ogromną przyjemność przedstawić wam pierwszą część dużego artykułu, w którym na moje pytania odpowiada Pani Marzena Wojewódzka z Zespołu Prasowego Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawie S.A. 

Pytań jest sporo, Pani reprezentująca Warszawskie Wodociągi na większość odpowiedziała krótko ale wystarczająco, do reszty pytań podała namiary gdzie szukać informacji. Pozwoliłam sobie pod każdym pytaniem i odpowiedzią dodać swój komentarz, w większości przypadków rozwijający dane zagadnienie. W teksie zamieszczonym poniżej znajdziecie mnóstwo informacji z dziedziny przepisów prawa, odwołujących się bezpośrednio do omawianych kwestii. Pisząc ten artykuł, dowiedziałam się o wielu ciekawych rzeczach, chociaż nieskromnie mówiąc już wcześniej sporo wiedziałam. 

W imieniu swoim i czytelników bloga Mihata, serdecznie dziękuję Pani Marzenie Wojewódzkiej za poświęcony czas. 

 Jak stwierdzić czy w drodze znajduje się sieć wodociągowa i kanalizacyjna ? 

 odp :  informacja na mapach geodezyjnych

 Żeby dostać taką mapę, nie musisz być właścicielem parceli. Wystarczy, że udasz się do wydziału geodezji, na miejscu wypełnisz wniosek o  uzyskanie kopii mapy zasadniczej w skali 1:500. Koszt w moim powiecie 12 zł. Z takiego dokumentu w stosunkowo łatwy sposób dowiesz się jakie media dostępne są na twojej działce. Jeżeli masz problem z odpowiednim rozszyfrowaniem poszczególnych symboli, spytaj osobę która wydaję mapy. 

Wszystkie mapy geodezyjne posiadają charakterystyczne oznakowania ( symbole ) przypisane do poszczególnych wartości. W przypadku sieci wodno-kanalizacyjnej na mapie zasadniczej, jeżeli taka sieć istnieje powinno być to oznaczone :

  • Wl – sieć wodociągowa lokalna
  • Wo – sieć wodociągowa ogólna
  • Ko – sieć kanalizacji ogólnej
  • Ks – sieć kanalizacji sanitarnej
  • Kd – sieć kanalizacji deszczowej
  • Kp – sieć kanalizacji przemysłowej
  • Kl – sieć kanalizacji lokalnej

W przypadku odkrycia na mapie więcej niż jednej sieci wodociągowej, należy w lokalnym Zakładzie Wodociągów i Kanalizacji złożyć wniosek o wydanie warunków technicznych w celu określenia, do której sieci możemy się przyłączyć. Jeżeli na mapie zaznaczona jest sieć kanalizacji sanitarnej i chcemy dowiedzieć się w którym miejscu możemy się do niej podłączyć, również należy złożyć wniosek o warunki techniczne w lokalnym Zakładzie Wodociągów i Kanalizacji.

Kto płaci za budowę nowej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej ?

 odp : Kwestia uregulowana jest zapisami Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Dz. U. 2001 nr 72 poz. 747 oraz zapisami Kodeksu cywilnego Dz. U. 1964 nr. 16 poz. 93

Zgodnie z art.15 wymienionej ustawy, realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci. Natomiast koszty zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego pokrywa przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne, a urządzenia pomiarowego – odbiorca usług.

Według informacji jakie uzyskałam ze swojej gminy, budowę nowej sieci wodno-kanalizacyjnej pokrywa w całości gmina. Jest to oczywiście kwestia uzgodnień w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji oraz ustalonych przez gminę w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Ważne – art. 31 Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zgodnie z tym przepisem osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenie wodociągowo-kanalizacyjne, mogą je przekazać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w umowie.

Kwestie te regulują również zapisy Kodeksu Cywilnego Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93.

Art. 49. Urządzenie przedsiębiorstwa i zakładu – urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia podobne, nie  należą do części składowych gruntu lub budynku, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub budynku.

  Jakie są realne koszty wybudowania nowej sieci ( taryfikator )

 odp : Realne koszty budowy sieci są zależne od warunków technicznych i dostępnością terenu. MPWiK w m.st. Warszawie S.A. nie dysponuje taryfikatorem budowy sieci.

Jeżeli gmina nie planuję w najbliższym czasie wybudować nową sieć wodno-kanalizacyjną przy waszej posesji, należało by pomyśleć i rozważyć wariant zaprojektowania i budowy własnej studni czy szamba. Koszt przyłączenia się do sieci wodno-kanalizacyjnej może okazać się ogromny, szczególnie gdy jako pierwsi chcecie się podłączyć . Za metr bieżący sieci wodno-kanalizacyjnej trzeba zapłacić ( w zależności od gminy ) około 250 zł. Przy długości od 150 – 300 m/b trzeba by było zapłacić od 37 500 zł do nawet 75 000 zł !!!!!

Do kogo zależy decyzja rozpoczęcia budowy nowej sieci ?

 odp: Podjęcie takiej decyzji leży po stronie inwestora.

Decyzje może również podjąć gmina, jeżeli na danym terenie planowany jest rozwój i rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej. Najlepiej zadzwonić lub udać się osobiście do gminy, z pewnością uzyskacie tam wszystkie informację dotyczące planów jakie zostały przewidziane w waszej okolicy.

 Jak długo trwa wybudowanie nowej sieci ( czy istnieją przetargi na firmy wykonujące takie roboty ) ?

odp : W zależności od przyjętego harmonogramu; zasady organizowania postępowań określa ustawa Prawo zamówień publicznych Dz.U. 2004 nr 19 poz. 177

Rzeczywiście, jest to jeden z etapów realizacji budowy nowej sieci wodno-kanalizacyjnej. Według moich ustaleń ( dzwoniłam do 5 różnych gmin ) czas realizacji zależny jest od bardzo wielu czynników. Od warunków czysto geologicznych, geotechnicznych, nachylenia gruntu, konieczność budowy sieci pod drogami krajowymi, po kwestie własności i służebności gruntowej. Biorąc te wszystkie czynniki pod uwagę, wybudowanie sieci może trwać ( w przypadku krótkich, nie problemowych odcinków ) kilka miesięcy do nawet kilku lat.

 Jakie warunki musi spełniać pojedynczy inwestor lub wszyscy mieszkańcy danej okolicy, żeby zaistniała możliwość budowy nowej sieci ?

odp : Budowa nowej sieci jest uwarunkowana względami ekonomicznymi, technicznymi oraz dostępnością terenu.

Budowa kilkuset metrowej nowej sieci do jednego lub dwóch gospodarstw jest zazwyczaj nieopłacalna. W przypadku miast jednym przyłączem do np. kamienicy lub bloku można obsłużyć wiele mieszkań co za tym idzie kilkunastu lub kilkudziesięciu mieszkańców. Im bardziej rozwinięta jest infrastruktura na danym obszarze tym bardziej teren staje się atrakcyjny i powoduję szybszy przyrost osadnictwa. Niestety na mniej zurbanizowanych obszarach rozwój sieci wodno-kanalizacyjnej może być podyktowany właśnie względami ww.

Względy ekonomiczne – należało by rozpocząć od tego, że koszt wybudowania sieci kanalizacyjnej jest kilkukrotnie większy niż sieci wodociągowej. Dlatego też w wielu regionach Polski występuje duża dysproporcja pomiędzy nimi. Dostęp do wody jest czynnikiem warunkującym rozpoczęcie budowy. Kanalizację można zastąpić szambem lub przydomową oczyszczalnią ścieków. Oczywiście czynnik ekonomiczny przy budowie sieci wodno-kanalizacyjnej w dużej mierze zależy od budżetu jaki na ten cel przeznaczy gmina. To właśnie od tej instytucji zależy, czy na danym terenie powstanie sieć i jak długa ona będzie.

Do względów technicznych można zaliczyć wszystkie ewentualne przeszkody bądź utrudnienia związane z budową sieci jak :

  • Nachylenie terenu
  • Mosty
  • Wiadukty
  • Kładki
  • Cieki wodne ( rzeki, stawy, kanały, rowy melioracyjne )
  • Drogi ( szybkiego ruchu, krajowe, węzły komunikacyjne )
  • Tory kolejowe
  • Podziemne uzbrojenie ( energetyczne, telekomunikacyjne, gazociąg )

  Czy ilość mieszkańców na ulicy ma wpływ na decyzję wyboru miejsca rozwoju sieci wodno-kanalizacyjnej ?

 odp : Jest to jeden z czynników mogących mieć wpływ na podjęcie takiej decyzji.

Zasada wydaje się być prosta – im więcej mieszkańców na ulicy, nowych budynków lub domów w trakcie budowy tym większe prawdopodobieństwo, że gmina przeznaczy swoje środki na budowę sieci wodno-kanalizacyjnej przy waszej posesji. Kwestia ta dotyczy również oświetlenia ulicy i wszystkich pozostałych mediów.

Czy firma do której należy sieć wodno-kanalizacyjna, to ta sama firma, która będzie dostarczać nam wodę i odprowadzać ścieki ?

 odp : Zależy to od lokalnie przyjętych rozwiązań. 

Szukając rozwinięcia tej kwestii, trafiłam na ciekawy artykuł dotyczący realizacji zadań publicznych gminy w sektorze wodno–kanalizacyjnym w kontekście wykorzystania ppp ( partnerstwo publiczno – prywatne ) i koncesji. Mówiąc o przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym, mamy na myśli firmę działającą w sektorze publicznym. Najbliższym dla mnie przykładem są warszawskie wodociągi, którym głównym akcjonariuszem jest miasto stołeczne Warszawa, w imieniu którego działa Prezydent m.st. Warszawy. Podobnie sprawa wygląda we Wrocławiu gdzie 100% kapitału posiada miasto, właścicielem Katowickich wodociągów jest miasto Katowice, które posiada 100% akcji.

Jednak według autora publikacji Pana Marcina Wawrzyniaka z Instytutu Partnerstwa Publiczno- Prywatnego coraz częściej zdarzają się przypadki udziału sektora prywatnego w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Pozwolę sobie przytoczyć fragment owej publikacji, który wydaje mi się bardzo ciekawy.

” Udziału sektora prywatnego w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków w Polsce mieści się w przedziale 3-5% rynku. Według danych na lata 2005-2006 w Polsce działa ponad 600 podmiotów w sektorze wodno-kanalizacyjnym. W tej grupie 42 przedsiębiorstwa, to spółki o kapitale mieszanym, a tylko 2, to przedsiębiorstwa całkowicie prywatne. Niemniej w Polskim sektorze wodno-kanalizacyjnym wyróżnić można pewne doświadczenia ze współpracy publiczno-prywatnej. Przykładem tego typu współpracy jest utworzona w 1992 r. w Gdańsku spółka joint venture Saur Neptun Gdańsk Polska S.A. Kapitał w spółce objęło Miasto Gdańsk (49%) oraz inwestor zagraniczny, francuska grupa Saur (51%). Miasto wniosło do spółki majątek związany z realizacją usług wodno-kanalizacyjnych, a partner francuski wniósł pieniądze. Wniesiony przez stronę prywatną kapitał przeznaczony został na rozwój spółki. Miasto Gdańsk powierzyło spółce na podstawie 30-letniej umowy prowadzenie systemu wodno-kanalizacyjnego na terenie Gdańska i okolicznych gmin. W 2005 r. nastąpiła zmiana struktury współpracy. Miasto powołało nową spółkę ze 100% udziałem gminy i przekazało jej na własność infrastrukturę eksploatowaną przez Saur Neptun Gdańsk S.A. W wyniku tej zmiany spółka , posiadając nadal kontrakt z miastem na realizację zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, dodatkowo zawarła umowę dzierżawy eksploatowanego majątku z jego właścicielem. W późniejszych latach na podobnych zasadach ukształtowano zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej w kilku innych gminach. Przykładem jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach, gdzie koncern Veolia Environment – CGE utworzył spółkę celową Veolia Voda, która stała się współwłaścicielem z pakietem większościowym tamtejszego PWiK. Należy dodać, iż stało się to w ramach trwania projektu finansowanego z UE z Funduszu Spójności na lata 2004-2006. Na zasadach spółek publiczno-prywatnych gospodarka wodno-ściekowa prowadzona jest m.in. przez spółkę Aqua S.A. Bielsko Biała (51% akcji gminy Bielsko-Biała, 33% akcji United Utilities Poland B.V, 16% pozostali akcjonariusze), PWiK Sp. z o.o. Dąbrowa Górnicza (53% udziałów Miasta, 34% udziałów RWE Aqua, 13% udziałów pracowniczych). Po wejściu w życie w 2009 r. nowych regulacji w zakresie ppp i koncesji (u.p.p.p. i u.k.r.b.u.) doszło do zawarcia pierwszych tego typu umów w sektorze wodno-kanalizacyjnym. Przykładem takiego kontraktu jest umowa koncesji zawarta przez wielkopolską gminę Kiszkowo na prowadzenie działalności zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Kiszkowo. Przedmiotem zawartej w dniu 18 grudnia 2009 r. na 3 lata umowy koncesji na usługi jest świadczenie przez koncesjonariusza usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Kiszkowo w oparciu o instalacje wodociągowe i kanalizacyjne wraz z uzbrojeniami i urządzeniami. Wartość przedmiotu koncesji to 3 mln zł. Podkreślenia wymaga, że jest to pierwsza umowa koncesji na usługi zawarta po wejściu w życie u.k.r.b.u.

Na podobnych zasadach w dniu 15 września 2011 r. doszło również do zawarcia jednorocznej umowy koncesji na usługi pomiędzy gminą Smołdzino w powiecie słupskim a Zakładem Usług Wodnych Sp. z o.o. w Słupsku w przedmiocie świadczenia usług zarządzania, utrzymania i eksploatacji zbiorowego zaopatrzenia w wodę, zbiorowego odprowadzenia ścieków na oczyszczalnię, prowadzenia remontów sieci wodociągowo-kanalizacyjnej na terenie Gminy Smołdzino. Warto w tym miejscu wymienić również umowę koncesji na usługi zawartą w dniu 28 października 2011 r. przez Wojskową Agencję Mieszkaniową – oddział w Gdyni z Wspólnym Przedsiębiorstwem PROMEX T. Ciarkowski, M. Czachowski Sp. Jawna. Przedmiotem umowy zawartej na 15 lat świadczenia usług w zakresie zarządzania gospodarką energetyczną, tj. produkcją energii cieplnej na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej oraz jej przesyłu do odbiorców, usług w zakresie zarządzania gospodarką wodno-kanalizacyjną, tj. wykonywania zbiorowego zaopatrzenia w wodę mieszkańców osiedla w m. Siemirowice i przepompowywanie ścieków wraz z usługami remontu i utrzymania infrastruktury. ”

Źródło : biuletyn ppp, nr.8 autor Marcin Wawrzyniak, Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego , który jest partnerem projektu systemowego PARP „ Partnerstwo publiczno-prywatne ”

Link do publikacji – Partnerstwo publiczno-prywatne w praktyce

Link do strony – Instytut Partnerstwa Publiczno- Prywatnego

Sektor wodno-kanalizacyjny nadal działa na zasadach lokalnych monopolistów. Być może dobrym rozwiązaniem było by dopuszczenie prywatnych spółek, co spowodowało by napływ niezbędnego kapitału i przyspieszenie rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Nie twierdze, że polskie przedsiębiorstwa są źle zarządzane, chodzi raczej o zwiększenie możliwości jakie zostały wypracowane przez obecne przedsiębiorstwa, a nie wykorzystywanie faktu bycia monopolistą. W rozmowie z rzeczniczką Gdańskiej Infrastruktury Wodno-Kanalizacyjnej dowiedziałam się, że oddelegowanie niektórych zadań na rzecz spółki prywatnej pozwoliło skupić się na np. dofinansowaniach z Unii Europejskiej rzędu miliarda złotych.

 Jeżeli przy naszej posesji biegnie sieć wodno-kanalizacyjna, czy możemy zrezygnować z przyłączenia się do niej na poczet własnego ujęcia wody i przydomowej oczyszczalni ścieków lub szamba ?

odp : Kwestia uregulowana zapisami Ustaw o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622 oraz Prawo ochrony środowiska Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627

W rozdziale 3 – „obowiązki właścicieli nieruchomości” ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622, dowiemy się że :

” przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej, lub w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub przydomową oczyszczalnie ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych ; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnie ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych ”

Według informacji na stronie Warszawskich Wodociągów istnieje możliwość skorzystania ze środków budżetowych m.st. Warszawy w związku z budową przyłącza kanalizacyjnego do nieruchomości i likwidacją szamba ( informacji udziela Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy )

Być może nie tylko Warszawa posiada taki program, warto dopytać w swoich gminach.

Gdzie zaczyna się przyłącze kanalizacyjne a gdzie kończy się sieć ?

odp : Kwestia uregulowana zapisami Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747

Według definicji jaka została przedstawiona w omawianej ustawie :

Sieć – to przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa

Przyłącze kanalizacyjne – to odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej.

Przyłącze wodociągowe – to odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym.

Jak dla mnie kwestia rozstrzygnięcia wyraźnych granic pomiędzy siecią a przyłączeniami nie jest taka oczywista. Pomocny w  tym przypadku może okazać się wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 grudnia 2011 r (VI ACa 870/11). W swoim uzasadnieniu Sąd stwierdził, że odcinek przewodu kanalizacyjnego łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy z istniejącą siecią kanalizacyjną, w części leżącej poza granicą przyłączanej nieruchomości gruntowej, nie jest przyłączem, tylko urządzeniem kanalizacyjnym, oraz że sfinansowanie budowy sieci kanalizacyjnej do granic nieruchomości odbiorcy lub do położonej na niej studzience obciąża przedsiębiorstwo.

 Warunki techniczne – jakie są kryteria, czas oczekiwania, koszty, potrzebne dokumenty ?

odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

W zakładce „podłącz się do kanalizacji” Warszawskie Wodociągi zamieściły dość czytelną instrukcję dla swoich klientów :

 

Źródło : Warszawskie Wodociągi S.A, zakładka podłącz się do kanalizacji

Koszty przyłączenia się do sieci  wodno-kanalizacyjnej nie są wymienione na stronie, trudno oczekiwać w tym miejscu takich kwot. Przy budowie domu ( jeżeli sieć wodno-kanalizacyjna jest przy naszej posesji ) największe koszty generuję projekt przyłączy oraz ich wykonanie przez odpowiednią osobę. Cały proces opiszę krok po kroku w innym artykule. Jednak na stronie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego można znaleźć taryfę za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków w okolicy gdzie chcecie się wybudować. Dla przykładu przedstawiam wam cennik jaki obowiązuje na moim terenie, ucieszyło mnie, że w tak prosty sposób mam do tego dostęp.

OGŁOSZENIE- TARYFA.jpg

Źródło : Warszawskie Wodociągi S.A, zakładka cennik i taryfy  

Jaki rodzaj mapy należy złożyć do wniosku o wydanie warunków ?

odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Na etapie wniosku o przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej dokumenty jakie są wymagane to xero dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do korzystania z nieruchomości i xero mapy zasadniczej w skali 1:500 lub 1:1000 z zaznaczoną lokalizacją inwestycji.

Czy należy zgłosić budowę przyłączy ? jeżeli tak, to gdzie ?

 odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Według nowego prawa budowlanego obowiązującego od 28 czerwca 2015 roku, zezwolenia na budowę nie wymaga budowa przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych ani sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Jednak budowa przyłączy wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

„Przed rozpoczęciem budowy ( w zależności od rejonu robót ) klient powinien złożyć w odpowiednim dziale/ zakładzie MPWiK w m.st. Warszawa S.A. wypełniony wniosek o zawarcie  umowy o pełnienie nadzoru technicznego nad budową przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego oraz przyłączenie się do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej i przygotowanie umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków wraz z odpowiednimi dokumentami „ – takie informację znajdują się w zakładce „budowa/przebudowa przyłączy wodociągowych lub kanalizacyjnych” MPWiK w m.st. Warszawa S.A.

Ważne – Nadzór techniczny pełniony przez Warszawskie Wodociągi jest nieodpłatny

Na stronie MPWiK można podejrzeć wzór prawidłowo wypełnionego wniosku o pełnienie nadzoru technicznego budowy przyłączy wodociągowych lub kanalizacyjnych, przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, przygotowanie umowy o zaopatrzenie wodę i odprowadzanie ścieków.

Umowa przyjęcia sieci – co oznacza, kiedy należy złożyć wniosek ?

odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Każde przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne postępuję według zasad przyjętych w swojej organizacji. Są one podobne w całej Polskie, każdy kto zamierza złożyć wniosek o przejęcie przez przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne prawa własności do urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych, powinien dokładnie zapoznać się z wszystkimi warunkami i zasadami.

Czym zatem jest przejęcie praw własności urządzeń wodno-kanalizacyjnych ? 

Każda gmina w zakresie swoich zadań powinna  zapewnić mieszkańcom dostęp do kanalizacji i wody. Zadania te, oddelegowane są zazwyczaj do przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych. Załóżmy jednak, że przy naszej działce nie istnieje żadna infrastruktura wodno-kanalizacyjna, a bardzo zależy nam do podłączeniu się do lokalnej sieci. Mamy kapitał i na własny koszt budujemy sieć wodno-kanalizacyjną. W takim przypadku gmina nie może nam odmówić przyłączenia się do sieci głównej. Inwestor może również wystąpić do gminy lub bezpośrednio do przedsiębiorstwa wodno- kanalizacyjnego o odpłatne przejęcie prywatnej sieci wodno-kanalizacyjnej.

W związku z postanowieniami art. 31 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, każde przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne ustala zasady i regulamin odpłatnego przejęcia praw własności do urządzeń wodno-kanalizacyjnych.

Do najważniejszych zasad przyjętych przez ” MPWiK w m.st. Warszawa S.A. są :

  • Wykonanie urządzeń zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i warunkami technicznymi pod nadzorem MPWiK S.A. oraz zatwierdzoną przez MPWiK S.A. dokumentacją techniczną, a także odbiór techniczny bez zastrzeżeń tych urządzeń
  • Wykonanie tych urządzeń ze środków własnych wnioskodawcy
  • Uregulowanie przez wnioskodawcę na własny koszt tytułu prawnego do gruntów, na których znajdują się urządzenia wodociągowe lub kanalizacyjne
  • Zawarcie umowy o przekazanie na własność MPWiK S.A. urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych

Na stronie MPWiK S.A. znajduje się dokładne zestawienie cen jednostkowych za przejęcie przez przedsiębiorstwo urządzeń wodno-kanalizacyjnych.

Projekt przyłączy – czy istnieje lista fachowców, których Państwo rekomendujecie ?

 odp : MPWiK w m.st. Warszawie S.A. nie prowadzi takiego rejestru

W przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym, gdzie składacie wniosek o wydanie warunków technicznych, zawsze warto spytać się o takich fachowców. Są to osoby, które na co dzień wykonują takie projekty na lokalnym obszarze. W moim przypadku tak właśnie się stało. Znalazłam Pana, który nie dość, że wykonał dla mnie projekt przyłączy wodno-kanalizacyjnych to jeszcze posiada wszystkie uprawnienia do wykonania takich prac. To ogromne ułatwienie dla inwestora. Mamy również niejako gwarancję, że praktyki stosowane przez projektanta i wykonawcę są zgodne z zasadami panującymi w danym przedsiębiorstwie.

 Jakie uprawnienia powinien mieć człowiek wykonujący projekt przyłączy ?

odp :  Kwestia uregulowana zapisami Ustawy Prawo budowlane Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414

Według nowego prawa budowlanego, które obowiązuje od 28 czerwca 2015 roku, uzyskanie uprawnień budowlanych z zakresu projektowania instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych wymaga :

Do projektowania bez ograniczeń :

  • Ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności
  • Odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów
  • Odbycia rocznej praktyki na budowie

Do projektowania w ograniczonym zakresie :

  • Studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalności
  • Odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów
  • Odbycia rocznej praktyki na budowie

Całą treść znajdziecie w rozdziale 2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, art. 14 Ustawy.

 Dokumentacja techniczna – co powinna zawierać, gdzie ją złożyć ?

  odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Uzgodnienie dokumentacji technicznej dotyczącej przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego – tak dokładnie brzmi dokument, który musimy jako klienci wypełnić. Na stronie MPWiK S.A. ( dotyczy większości przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych w Polsce ) jest zamieszczony formularz/ zlecenie na uzgodnienie dokumentacji technicznej.

Do poprawnie złożonego zlecenia potrzebne będą :

  • Warunki techniczne wydane przez MPWiK S.A. wraz z mapą z danymi technicznymi
  • Dokument potwierdzający tytuł prawny do nieruchomości ( np. wypis z księgi wieczystej, odpis aktu notarialnego, umowa najmu, umowa dzierżawy itp. )
  • Kserokopia mapy do celów projektowych z naniesioną trasą przyłączy ( oryginał mapy do wglądu )
  • Uzgodnienie z właścicielem lub właścicielami nieruchomości – podpis właściciela lub wszystkich współwłaścicieli nieruchomości na dokumentacji technicznej lub dołączenie stosownego oświadczenia o zapoznanie się z dokumentacją techniczną przyłączy
  • Kserokopia uprawnień projektanta
  • Upoważnienie / pełnomocnictwo

Wypełnione zlecenie na uzgodnienie dokumentacji technicznej wraz ze wszystkimi wymienionymi dokumentami należy złożyć w dziale obsługi klienta.

Według informacji podanej przez MPWiK S.A. czas na zajęcie stanowiska w sprawie uzgodnienia dokumentacji technicznej przyłączy wodociągowych lub kanalizacyjnych to 30 dni od daty wpłynięcia zlecenia ( bardzo podobnie jest w całej Polsce, w niektórych miastach wręcz identycznie ).

Ważne uzgodnienie dokumentacji technicznej zarówno wodociągowej jak i kanalizacyjnej ważne jest przez 3 lata od daty uzgodnienia dokumentacji.

Czy podczas wykonywania przyłączy Państwa przedsiębiorstwo dokonuję kontroli na miejscu ?

odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Według informacji jakie dostępne są na stronie MPWiK S.A. wykonawca ( klient ) przyłączy wodociągowych lub kanalizacyjnych zobowiązany jest :

  • Do skontaktowania się z Inspektorem Nadzoru, wyznaczonym przez przedsiębiorstwo do pełnienia nadzoru nad budową przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego, w celu uzgodnienia terminu kontroli technicznej budowanego przyłącza przed jego zasypaniem
  • Wykonania próby szczelności przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego, a w przypadku przyłącza wodociągowego również płukania nowo wybudowanego przyłącza
  • Dostarczyć do Inspektora Nadzoru dokumentację powykonawczą, nowobudowanego przyłącza w postaci następujących dokumentów :
  • szkic polowy z pomiaru nowo wybudowanego przyłącza w terenie poświadczony przez geodetę wraz z poświadczeniem złożenia ww. szkicu do ośrodka dokumentacji geodezyjno-kartograficznej
  • szkic powykonawczy przyłączy złożony w 3 egzemplarzach
  • w przypadku budowy przyłącza wodociągowego, wynik bakteriologiczny potwierdzający stan wody w wypłukanym wcześniej przyłączu
  • Dokonać wcinki, tj. czynności włączenia nowo wybudowanego przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego do istniejących, czynnych sieci wodno-kanalizacyjnych
  • Dostarczyć do Inspektora Nadzoru wypełniony druk „ protokół kontroli i odbioru technicznego przyłączy „
  • W ciągu 3 miesięcy od dnia podpisania protokołu odbioru technicznego przyłączy, przekazuje osobie pełniącej nadzór z ramienia MPWiK S.A. następujące dokumenty : oryginał wraz z kopią powykonawczej inwentaryzacji geodezyjnej przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego i wcinki, protokół zagęszczenia gruntu w pasie prowadzonych robót

Ważne – w przypadku niedostarczenia w terminie powyższych dokumentów przedsiębiorstwo na koszt klienta  zleci wykonanie powykonawczej inwentaryzacji geodezyjnej przyłączy i wcinki.

To wszystko brzmi strasznie skomplikowanie, ale pamiętajcie że to nie wy będziecie „fizycznie i technicznie” projektować i budować przyłącza wodno-kanalizacyjne. Zrobi to za was fachowiec od projektowania przyłączy i fachowiec od ich budowy. To właśnie ci ludzie powinni przypilnować wszystkiego. Jako inwestorzy, mając powyższą wiedzę, możemy ich jedynie podpytywać co jakiś czas czy wszystko jest załatwione. Oczywiście mnóstwo z was ( żeby obniżyć koszty projektu i wykonania ) może samodzielnie nadzorować wszystkie formalności. Warto jednak, na samym początku współpracy uzgodnić kto czym się zajmuję. Moim zdaniem dobry projektant czy wykonawca sam powinien zaproponować pomoc w załatwieniu tych niezbędnych formalności. Dla osób które w między czasie załatwiają jeszcze przyłącza energetyczne, gazowe lub przygotowują działkę pod budowę – będzie to jak plaster na świeżą ranę.

W  przypadku samego przedsiębiorstwa MPWiK S.A.  podczas budowy przyłącza wodociągowego, uzgadnia z klientem termin instalacji wodomierza głównego, a następnie dokonuje instalacji wodomierza głównego na przyłączu wodociągowym. Dokonuję również odbioru technicznego przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego oraz wydaje klientowi dwa egzemplarze „ protokołu kontroli i odbioru technicznego przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego ”       

Ważne – protokół kontroli i obioru technicznego przyłącza jest podstawą do zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków

W ostatnim etapie MPWiK S.A.  podpisuje i wydaje klientowi dwa egzemplarze „ protokołu odbioru dokumentów przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego „

Ważne – oba protokoły są podstawą do zwrotu kosztów wcinki ( w zależności od średnicy koszty wcinki są spore od kilkuset złotych do kilku tysięcy – warto więc odebrać protokoły i odzyskać pieniądze )

Główny wodomierz – kto zakłada i kto za to płaci ?

 odp : Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Zgodnie z § 7 pkt.4 Uchwały nr XXXVII/1130/2008 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 10 lipca 2008 roku MPWiK S.A.  ma obowiązek instalować na własny koszt oplombowany wodomierz główny wraz z zaworami na nowych i istniejących przyłączach wodociągowych.

Odpowiednie przepisy dotyczą również każdego innego przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego. Można je znaleźć w Ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 7 czerwca 2001 roku – koszty zainstalowania głównego wodomierza pokrywa przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne, a urządzenia pomiarowego odbiorca usług.

Ważne –  przedstawiciele przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, po okazaniu legitymacji służbowej i pisemnego upoważnienia, mają prawo wstępu na teren nieruchomości lub do pomieszczeń każdego, kto korzysta z usług, w celu przeprowadzenia kontroli urządzenia pomiarowego, wodomierza głównego lub wodomierzy zainstalowanych w lokalu i dokonania odczytu ich wskazań, dokonania badań i pomiarów, przeprowadzenia przeglądów i napraw urządzeń posiadanych przez przedsiębiorstwo, a także sprawdzenia ilości i jakości ścieków wprowadzanych do sieci – art. 7 (Dz. U. z dnia 13 lipca 2001 r.) ww. ustawy.

 Czy potrzebna jest geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza przyłączy ?

odp :  Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza jest jednym z wielu dokumentów, które należy dołączyć do protokołu odbioru technicznego urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych.

Pozostałe dokumenty techniczne do protokołu odbioru technicznego :

Urządzenia wodociągowego :

  • wykaz czynności przy realizacji prac
  • komplet dokumentacji powykonawczej
  • wyniki badań, sprawdzeń i zagęszczeń poszczególnych odcinków sieci
  • kopie decyzji administracyjnych dotyczących budowy urządzenia
  • dokumentacja powykonawcza w wersji elektronicznej, dotycząca specyfikacji danych GIS o nowo wybudowanych obiektach sieci
  • dokument potwierdzający uzyskanie na rzecz Spółki tytułu prawnego do nieruchomości, na której wybudowano urządzenie
  • monitoring urządzenia

Urządzenia kanalizacyjnego :

  • wykaz czynności przy realizacji prac
  • komplet dokumentacji powykonawczej
  • wyniki badań, sprawdzeń i zagęszczeń poszczególnych odcinków sieci
  • kopie decyzji administracyjnych dotyczących budowy urządzenia
  • dokumentacja powykonawcza w wersji elektronicznej, dotycząca specyfikacji GIS o nowo wybudowanych obiektach sieci
  • dokument potwierdzający uzyskanie na rzecz Spółki tytułu prawnego do nieruchomości, na której wybudowano urządzenie
  • monitoring urządzenia

Co powinna zawierać dokumentacja powykonawcza urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych ?

  • Plan sytuacyjny – 2 egzemplarze
  • Szkic zdawczo-odbiorczy dla wodociągu lub kanału – 4 egzemplarze
  • Profil podłużny – 2 egzemplarze
  • Przekrój poprzeczny kanału – 2 egzemplarze
  • Kopia dziennika budowy
  • Atest na materiały
  • Inwentaryzacja geodezyjna powykonawcza
  • Dokumentacja powykonawcza w wersji elektronicznej, dotycząca specyfikacji danych GIS o nowo wybudowanych obiektach sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej wraz z załącznikami, zgodna z wymaganiami dla wykonawców dotyczącymi specyfikacji danych GIS o nowo wybudowanych obiektach sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej.

Źródło : MPWiK S.A. 

  Umowa na zaopatrzenie w  wodę lub odprowadzenie ścieków – w jakim momencie należy ją podpisać ?

odp :  Wszelkie informacje znajdują się na stronie www.mpwik.com.pl

Zgodnie z Ustawą z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ( Dz.U.06.123.858) dostarczanie wody lub odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy zawartej miedzy przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług ( klientem ).

W celu zawarcia umowy należy w pierwszej kolejności złożyć wniosek o zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków do którego należy dołączyć kserokopie :

Dotyczy osób fizycznych

  • Wypisu z księgi wieczystej ( zamiast kserokopii można we wniosku podać pełny numer księgi wieczystej )
  • Aktu notarialnego
  • Postępowania sądowego ( jeżeli dotyczy )
  • Umowy najmu/dzierżawy ( odpowiednie skreślić we wniosku )
  • Wypisu z rejestru gruntów
  • Decyzji o nadaniu lub zmianie adresu nieruchomości ( o ile adres nieruchomości nie został wyraźnie wskazany w dokumencie potwierdzający prawo własności )
  • protokołu zdawczo-odbiorczego ze stanami wodomierzy na dzień przejęcia/przekazania nieruchomości
  • aktualnego pełnomocnictwa do reprezentowania/zawarcia umowy w imieniu Wnioskodawcy
  • inne dokumenty

Kiedy zawieramy umowę o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków ?

  • Gdy zostanie wybudowane nowe przyłącza wodociągowe lub kanalizacyjne do nieruchomości
  • Gdy nabędziemy nieruchomość, która jest podłączona do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej
  • Gdy podpiszemy umowę najmu/dzierżawy lub innej dotyczącej nieruchomości, która jest podłączona do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej ( umowa powinna zawierać zgodę właściciela nieruchomości )
  • W momencie śmierci dotychczasowego odbiorcy usług, z którym była zawarta umowa
  • W przypadku budynku wielolokalowego – gdy zostaną zainstalowane wodomierze odliczające w poszczególnych lokalach

Źródło : MPWiK S.A. 

Jeżeli klient kupił działkę budowlaną, nie zauważył jednak, że do najbliższej sieci jest 300m2, jakie pierwsze kroki powinien poczynić, do jakiego wydziału się zgłosić ?

 odp : W celu zgłoszenia potrzeby budowy, mieszkaniec powinien złożyć stosowany wniosek w gminnym wydziale infrastruktury właściwym dla jego miejsca zamieszkania

Optymalnie było by złożyć wniosek do gminy z prośbą o wybudowanie nowej sieci do naszej posesji. Niestety gmina nie ma takiego obowiązku, wszystko zależy od planów rozwoju lokalnej sieci wodno-kanalizacyjnej. W tym przypadku liczy się niestety profilaktyka – zanim kupimy działkę budowlaną zauroczeni lokalizacją i piękną zielenią, należało by sprawdzić dostępność wszystkich mediów. Może się okazać, że w najbliższym czasie gmina przewiduje budowę nowej sieci, do tego czasu możemy poratować się własnym ujęciem wody, szambem lub przydomową oczyszczalnią ścieków.

Czy inwestor powinien wystąpić do zarządcy drogi o zgodę na pracę ziemne lub zawiadomić go o utrudnieniach w ruchu ?

 odp : MPWiK w m.st. Warszawie S.A. nie sprawuje zarządu nad drogami publicznymi.

Według przepisów nowego prawa budowlanego, budowa sieci lub przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych nie wymaga pozwolenia na budowę. Należy jednak zgłosić zamiar budowy. Jeżeli w ciągu 30 dni urząd nie zgłosi zastrzeżeń lub nie zażąda uzupełnienia dokumentacji, możemy rozpocząć prace.

Jeżeli na czas budowy przyłączy, zostanie czasowo zajęty pas drogowy, należy w odpowiednim urzędzie ( droga  gmina, powiatowa, wojewódzka ) złożyć wniosek o zajęcie pasa drogowego w celu prowadzenia robót lub umieszczenia w niej urządzeń technicznych nie związanych z potrzebami ruchu drogowego.

W różnych gminach/powiatach wnioski są inaczej lub podobnie formułowane, dokładne informacje uzyskacie kontaktując się z wydziałem infrastruktury właściwym dla waszej lokalizacji.

W moim przypadku do pobrania z gminnej strony są 3 wnioski.

Wniosek o zajęcie pasa drogowego – umieszczenie urządzenia do którego należy załączyć :

  • projekt techniczny ( we fragmencie dotyczącym pasa drogowego)
  • opinia ZUD wraz z mapą
  • zgłoszenie budowy
  • projekt czasowej organizacji ruchu wraz ze sposobem zabezpieczenia terenu pasa drogowego zgodnie z wymogami bezpieczeństwa ruchu drogowego, zatwierdzony przez Sekcję Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji oraz Referat Drogownictwa Starostwa Powiatowego – 2 egz.
  • plan (szkic) sytuacyjny odcinka pasa drogowego z podaniem jego wymiarów i wyliczeniem zajmowanej powierzchni
  • harmonogram robót wraz ze szczegółowym wyliczeniem zajmowanych powierzchni – wymagany w przypadku prowadzenia robót etapami
  • pełnomocnictwo Inwestora na reprezentowanie go w sprawach związanych z zajęciem pasa drogowego wymagane w przypadku składania wniosku przez Wykonawcę robót

Wniosek o zajęcie pasa drogowego – prowadzenie robót do którego należy złożyć :

  • projekt techniczny ( we fragmencie dotyczącym pasa drogowego)
  • opinia ZUD wraz z mapą
  • zgłoszenie budowy
  • projekt czasowej organizacji ruchu wraz ze sposobem zabezpieczenia terenu pasa drogowego zgodnie z wymogami bezpieczeństwa ruchu drogowego, zatwierdzony przez Sekcję Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji oraz Referat Drogownictwa Starostwa Powiatowego – 2 egz.
  • plan (szkic) sytuacyjny odcinka pasa drogowego z podaniem jego wymiarów i wyliczeniem zajmowanej powierzchni
  • harmonogram robót wraz ze szczegółowym wyliczeniem zajmowanych powierzchni – wymagany w przypadku prowadzenia robót etapami
  • pełnomocnictwo Inwestora na reprezentowanie go w sprawach związanych z zajęciem pasa drogowego wymagane w przypadku składania wniosku przez Wykonawcę robót

Wniosek o wyrażenie zgody na zlokalizowanie w pasie drogowym urządzeń niezwiązanych z utrzymaniem drogi, do którego należy dołączyć :

  • Mapę sytuacyjną – wysokościową z naniesioną trasą urządzenia – 2 egz.

 

Ważne – Teren zajęty obejmuje cały plac budowy :

  • miejsce wykopu
  • odkładu urobku
  • składowania materiałów
  • powierzchnię zajętą przez sprzęt
  • barakowozy
  • drogi objazdowe i dojazdowe (za wyjątkiem objazdu po istniejącej sieci dróg )

 

Ważne – Wniosek o zajęcie pasa drogowego należy złożyć, z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem przed planowanym terminem jego zajęcia.

Ciąg dalszy czytaj tutaj

 

Powiązane wpisy

Jedna odpowiedź do “Sieć wodociągowa i kanalizacyjna – pytania i odpowiedzi cz.1

  1. furia pisze:

    Mam pytanie. Mieszkam na przedmieściach i burmistrz nie chce nam podłączyć kanalizacji. W sensie kilku ulicom. Można coś z tym zrobić?

    1. mihata pisze:

      Patrząc po niku, jaki sobie wybrałaś/eś chyba masz niezłego nerwa, w związku z kanalizacją. Niestety nie mam dobrych informacji. Jeżeli nie ma planów budowy sieci kanalizacyjnej w twojej okolicy, to sam burmistrz nie wiele może zrobić. Jeżeli natomiast zdarzy się taka sytuacja, że np w niedalekiej okolicy przewidziana jest budowa sieci a wasz region nie został uwzględniony, to na własny koszt możecie próbować się do niej przyłączyć.

      1. furia pisze:

        Problem w tym że plany są od dawna ale burmistrz woli sobie galerie handlowa postawić. A każdy kto kandyduje do rady i chce zrobić kanalizację jest skutecznie szykanowany i nie dostaje się do rady. W całym mieście jest kanalizacja tylko na 3 ulicach nie. Nawet wioska obok ma.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *