Instalacja elektryczna – pytania i odpowiedzi

Instalacja elektryczna w moim domu jest niemal gotowa. Zostalo jeszcze troche pracy na zewnatrz budynku, jednak ze wzgledu na zamarzniety grunt i slabe warunki atmosferyczne, poczekamy jeszcze kilkanascie dni. Wszystkie informacje i przebieg prac znajdziecie → tutaj.

Tymczasem dzisiejszy post wyjatkowo nie o mojej budowie, tylko o Was, a dokladniej o waszych pytaniach zadanych mojemu fachowcowi od instalacji elektrycznej Panu Tomkowi z eltejot.pl. Musze przyznac, ze nie spodziewalam sie takiej ilosci pytan w zwiazku z tematem instalacji elektryczne. Z niemal 100 nadeslanych e-maili, wybralismy te najczesciej powtarzajace sie pytania oraz kilka bardziej szczegolowych. Mam nadzieje, ze nie pominelismy nikogo. Raz jeszcze dziekuje samemu Panu Tomkowi za poswiecony czas i zaangazowanie. Oddaje Wam fachowca, szukajcie swoich odpowiedzi  🙂 

Kiedy nalezy wykonac pomiary elektryczne i kto powinien je wykonac?

Pan Tomek – Pomiary w domach jednorodzinnych nalezy wykonywac nie rzadziej niz raz na 5 lat. Powinien tego dokonac elektryk z uprawnieniami do eksploatacji i uprawnieniami do pomiarow elektrycznych.

Z jakiego materialu powinny byc wykonane kable do instalacji elektrycznej?

Pan Tomek –  Kable do instalacji elektrycznej powinny byc biale typu YDY do 750V. Natomiast kable kladzione w ziemi powinny zawierac w nazwie YKY i sa one koloru czarnego, ale uwaga – nie wszystkie kable koloru czarnego nadaja sie do ziemi. Kabel musi w nazwie miec symbol YKY. Dla formalnosci dodam, ze sa to kable miedziane. Kable aluminiowe mozna klasc do ziemi od rozmiaru 16mm, ale w tej kwestii bylbym bardzo ostrozny.

Co oznacza termin „roznicowka” i „rozdzielnia”?

Pan Tomek – Termin rozdzielnia oznacza miejsce, gdzie sa rozdzielane poszczegolne obwody elektryczne, ktore sa zabezpieczone odpowiednimi aparatami potocznie nazwanymi bezpiecznikami. Jesli chodzi o roznicowke, to wlasciwa nazwa brzmi- wylacznik roznicowopradowy i ma zastosowanie w instalacjach elektrycznych w celu ochrony od porazen. W kazdym budynku musi byc przynajmniej jedna roznicowka. Wygodniej i bezpieczniej jest mieszkac w domu z kilkoma roznicowkami. Jesli mamy tylko jedna, w przypadku awarii na jednym obwodzie, pradu nie bedzie w calym domu.

Ile punkow elektrycznych powinno byc srednio w domu do 150 m2?

Pan Tomek – Ilosc punktow w budynku to sprawa bardzo indywidualna, ale mozna usrednic te wartosc i wskazac na okolo 100 punktow. Wszystko zalezy od preferencji inwestora, zapotrzebowania na ilosc gniazdek, wlacznikow itp. Zdarza sie, ze inwestorzy chca po jednym gniazdku w pokoju. Jest to z gory zle zaplanowana instalacja, bedzie duzo przedluzaczy o watpliwej jakosci. Lepiej, gdy w pokoju sa przynajmniej dwa lub trzy gniazda. 

Jakiej grubosci kable wybrac?

Pan Tomek – Grubosc kabli jest uzalezniona tylko i wylacznie od obciazenia danego obwodu. Ogolnie przyjete jest, ze zasilanie gniazd kladziemy  przewodem 3×2,5mm  do dziesieciu gniazd i obwody oswietleniowe  3×1,5mm. Reszte musi wyliczyc elektryk.

Czy na polskim rynku istnieje forma licznika przedplatowego?

Pan Tomek – licznik przedplatowy to dobre rozwiazanie w przypadku nieruchomosci sezonowych ( domek letniskowy), garazy czy mieszkan przeznaczonych pod wynajem. Dziala troche jak telefon na karte bez rachunkow z prognoza. Jednak w celu zasiegniecia informacji zwiazanych z samymi kosztami, taryfami nalezy udac sie do zakladu energetycznego i tam wszystkiego mozna sie dowiedziec.

Czy obwody gniazdkowe i oswietleniowe moga byc razem, czy nalezy je oddzielic?

Pan Tomek – Obwody gniazdkowe nalezy zdecydowanie oddzielac od oswietleniowych. Po pierwsze, dla wygody. Gdy wystapi awaria na obwodzie gniazdkowym, to mamy przynajmniej oswietlenie w domu. Gdy awaria pojawi sie w obwodzie oswietleniowym, to mozemy oswietlic sobie dom lampkami nocnymi itp. Drugi wazny powod- obwody oswietleniowe zabezpiecza sie inaczej niz obwody gniazdkowe. 

Od czego zalezy cena instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Cena instalacji to rowniez sprawa indywidualna. Jednak wiele zalezy od technologi i rodzaju materialu, z jakiego zostal zbudowany dom, czy przewody sa wkuwane, czy instalacja jest podtynkowa czy natynkowa. Rowniez nie bez znaczenia jest ilosc punktow. Inna cena bedzie przy 30 punktach, a inna przy 200 punktach. Do tego dochodzi rodzaj zastosowanych przewodow i czas pracy. 

Czy kable od instalacji elektrycznej wedlug przepisow musza znajdowac sie w specjalnie chronionych kanalach (otulinie)?

Pan Tomek – Przewody instalacji elektrycznej musza byc w specjalnych rurkach, peszlach lub innych kanalach w miejscach, gdzie sa narazone na uszkodzenia mechaniczne, lub gdy przewody ida po konstrukcji drewnianej, lub stalowej.

Jak najlepiej po wykonaniu instalacji udokumentowac jej rozmieszczenie, aby po nalozeniu tynku niczego nie przewiercic montujac np. zdjecie w ramce na scianie? Co najlepiej zdaje egzamin i trudno zgubic?

Pan Tomek – Najlepszym i najprostszym sposobem udokumentowania przebiegu instalacji jest nagranie prostego filmiku (chocby telefonem komorkowym) lub zrobienie zdjec z kazdego etapu. Pliki ze zdjeciami skopiowac na roznych nosnikach. Wazne jest, aby w bardziej skomplikowanych miejscach, robiac zdjecie przylozyc metrowke. Bedzie dokladnie widac, gdzie jest polozony przewod.

Dlaczego przewody miedziane sa lepsze od aluminiowych?

Pan Tomek – Przewody miedziane goruja nad aluminiowymi. Po pierwsze, miedziane maja dwukrotnie lepsza przewodnosc, po drugie sa wytrzymalsze na rozciaganie i zginanie. Jedynym atutem przewodow aluminiowych jest cena i waga. Sa duzo lzejsze od miedzianych i dlatego czesto sa stosowane przy duzych przekrojach, latwiej z nimi pracowac.

Ile moze kosztowac projekt instalacji elektrycznej w mieszkaniu o powierzchni 60m2?

Pan Tomek – To pytanie do projektanta. Ja jedynie pomagam w projektowaniu, jako fachowiec od elektryki w cenie wykonania instalacji. Sa to projekty nie uprawnione, ale sluze zawsze swoja wiedza i doswiadczeniem.

Jakie napiecie pod kuchenke elektryczna a jakie pod zmywarke? Czy sprzet elektryczny wymaga dodatkowych zabezpieczen?

Pan Tomek – Napiecie elektryczne pod plyte elektryczna zdecydowanie polecam 400V, poniewaz rozkladamy obciazenie kuchenki na dwie fazy, a nie na jedna w przypadku 230V. Pod zmywarke stosuje sie zazwyczaj tylko rozwiazanie z napieciem 230V i takie tez polecam. Jesli chodzi o zabezpieczenia, to powinien to byc zupelnie osobny obwod z osobnym bezpiecznikiem i roznicowka.

Jakie powinny byc optymalne grubosci przewodow elektrycznych wykorzystywane do instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym, w ktorym zastosowano ogrzewanie elektryczne?
Czy fakt, iz ogrzewanie bedzie elektryczne cos zmienia?

Pan Tomek – Nie ma najmniejszej watpliwosci, ze przewody pod ogrzewanie elektryczne powinny byc grubsze i rozdzielone na szereg osobnych obwodow. Grubosc przewodow elektrycznych w budynku to oczywiscie sprawa indywidualna, w zaleznosci od mocy, jaka bedzie zainstalowana.

Co w instalacji elektrycznej jest najwazniejsze dla przyszlego uzytkownika?

Pan Tomek – Najwazniejsze jest oczywiscie bezpieczenstwo, czyli wlasciwa ochrona od porazen. Do tego prawidlowo dobrane przekroje przewodow i optymalnie duzo osobnych obwodow w celu rozlozenia obciazenia. Jezeli dom jednorodzinny ma kilka bezpiecznikow i jedna roznicowke lub jej w ogole niema, to przyszly uzytkownik powinien pogonic elektryka, ktory wykonal taka instalacje.

Jaki wybrac licznik glowny? Czy to w ogole ma jakies znaczenie?

Pan Tomek – Licznik glowny jest tylko jeden, wiec w tym przypadku problem rozwiazuje sie sam. Za to jest mozliwosc wyboru taryfy. Na temat dostepnych taryf wszystkie informacje mozna znalezc na stronie np. PGE. Jednak trzeba byc bardzo ostroznym, istnieje wiele kruczkow tak jak z abonentem telefonicznym. 

 Czy zmiana polozenia oswietlenia to duzy klopot w juz wybudowanym i wykonczonym domu?

Pan Tomek – Zmiana polozenia oswietlenia z punktu widzenia elektryka to zaden klopot. Natomiast gospodarz musi sie przygotowac na kucie scian czy sufitu, co za tym idzie z mnostwem kurzu w pomieszczeniach, jak przy regularnym remoncie. 

Jak najprosciej zdefiniowac okreslenie „obwod elektryczny?

Pan Tomek – Obwod elektryczny to kabelek idacy od bezpiecznika do danego gniazda. Obwod moze byc dedykowany pod konkretne urzadzenie lub pod zespol gniazd czy lamp.

Jak powinna wygladac dobrze wykonana instalacja elektryczna na zewnatrz budynku? Czy wymaga zainstalowania specjalnych kabli przystosowanych do niskich i wysokich temperatur?

Pan Tomek – Jak najbardziej kable na zewnatrz, ktore sa wystawione na bezposrednie dzialanie slonca i wilgoci, jak rowniez te kladzione w ziemi powinny byc typu YKY.  Zadne peszle nie daja prawa stosowania przewodow YDY czyli bialych, czy tez gumowych, ktore sa rowniez koloru czarnego jak te YKY.   

Co z instalacja alarmowa ? Czy powinna byc zaprojektowana na etapie wykonywania instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Jak najbardziej, instalacja alarmowa powinna byc zaprojektowana na etapie kladzenia instalacji elektrycznej, chocby z powodu wykonania osobnego zasilania do centrali alarmowej.   

Chcialabym oswietlic moj ogrod, ale boje sie ze nadmiar kabli w ogrodzie moze byc problematyczny. Czy istnieje jakis prosty sposob oswietlenia rabat i pojedynczych drzewek na dzialce o powierzchni 1500 m2?

Pan Tomek – Oprocz zastosowania oswietlenia solarnego, ktore nie zawsze spelnia nasze oczekiwania, moge zaproponowac ukladanie kabli w niebieskich rurach, co dodatkowo zapewni im bezpieczenstwo. Do tego odpowiednia glebokosc i niebieska folia 10 cm nad kablami. 

Na jakiej wysokosci powinny byc wlaczniki swiatla i gniazdka elektryczne? Czy sa jakies standardowe wysokosci?

Pan Tomek – Najczesciej stosowanym standardem jest wysokosc wylacznikow 120 cm do osi puszki i wysokosc gniazdek 30 cm do osi. Wysokosc gniazd w kuchni bedzie inna nad szafkami niz wysokosc gniazd w lazience, ktora jest zazwyczaj na wysokosci wylacznikow. W przypadku lazienek elektryk dodatkowo musi pamietac o odleglosci gniazda od kranu.

Pani Basia wspomniala o gniazdku internetowym i problemach z poprawnym sygnalem z rutera w domu polozonym daleko od miasta? Jak ten problem rozwiazac? Czy zna pan siec/dostawce internetu, ktory z panskiego doswiadczenia dziala najskuteczniej?

Pan Tomek  – Co do dostawcow to nie ma uniwersalnej recepty. W kazdym rejonie naszego kraju sprawdzi sie inna firma. Nalezy pamietac o tym, ze majac rozbudowany dom, sygnal Wi-Fi moze nam czasami zanikac i lepiej wtedy stosowac wzmacniacze sygnalu. Jednak osobiscie jestem zwolennikiem kabla. Jezeli mamy mozliwosc wyboru internetu przez kabel i ten bezprzewodowy, to zdecydowanie polecam lacze kablowe.

Czy napiecie we wszystkich gniazdach w domu powinno byc takie same?

Pan Tomek – Tak, jak najbardziej powinno byc takie same z tolerancja kilku Voltow.

Czy grzejniki drabinki stosowane w lazience wymagaja innych gniazdek?

Pan Tomek – Nie, grzejniki drabinki sa podlaczane to tradycyjnych gniazd. Ale za to gniazda do lazienek musza byc inne niz do pokoi. Powinny to byc gniazda z klapka minimum IP44. 

Co z domofonem i brama garazowa? Czy potrzebuja osobnej instalacji elektrycznej?

Pan Tomek –  W przypadku Bramy garazowej czy ogrodzeniowej powinny miec zawsze osobny obwod. Podlaczam je wtedy pod roznicowke na obwody zewnetrzne.

Mam zamiar wykonac profesjonalne naglosnienie w calym domu tj. we wszystkich pokojach, lazienkach, kuchni, salonie nawet w garazu. Jakiego rodzaju kable wybrac, jezeli za pare lat znudzi mi sie sprzet i bede chcial wymienic czy kable beda nadal aktualne i kompatybilne z nowym sprzetem?

Pan Tomek – Standardowe kable do naglosnienia mozna stosowac przewody OMY lub OWY. Jesli inwestor potrzebuje wyzszej klasy, to sa specjalne przewody do naglosnienia. Co do ewentualnej wymiany – proponuje zastosowac peszle i kazdej chwili bedzie mozna przewody wymienic.

Czy istnieje metoda prowadzenie kabli po podlodze, a nie po scianie?

Pan Tomek – Tak, mozna prowadzic przewody po podlodze, zwlaszcza jest to przydatne w kuchni. Takie rozwiazanie doceni kazdy, kto kiedykolwiek mocowal szafki w kuchni lub karnisze nad oknami. Wazne jest, aby przewody w podlodze byly w rurkach lub peszlach w celu ochrony przed uszkodzeniem mechanicznym.

Mieszkamy od kilkunastu lat na dwa domy (Wielka Brytania–Polska) i mamy duzo sprzetu z angielska wtyczka. Czy w nowym domu istnieje taka mozliwosc, zeby rownoczesnie wykonac polskie i angielskie gniazdka?

Pan Tomek – Tak mozna to zrobic bez problemu. Nalezy tylko odpowiednio je podlaczyc, oczywiscie przez uprawnionego elektryka.

U Basi sciany sa z prefabrykatow keramzytowych, ponoc nie wymagaja juz tynkow i sa gotowe do malowania. Kiedy w takim razie wykonuje sie instalacje elektryczna w klasycznym budownictwie? Na jakim etapie? Zaraz po wymurowaniu czy tuz przed malowaniem na gotowo ?

Pan Tomek – W klasycznym budownictwie wykonanie instalacji nalezy przeprowadzic po wymurowaniu scian i zamknieciu wszystkich otworow. Powod jest prozaiczny -nie chcemy, zeby nasze przewody powedrowaly na zlom 🙂  Poza tym wykonanie instalacji powinno skladac sie z trzech etapow. Pierwszy polozenie przewodow. Drugi uzbrojenie rozdzielni po tynkach lub gipsach. Nie chcemy zabrudzic aparatow w rozdzielni. Trzeci to bialy montaz najlepiej po pierwszym malowaniu. Stanowczo zalecam, zeby wszystkie trzy etapy robil ten sam elektryk, najlepiej z pobliskiej okolicy. W razie drobnych awarii mamy autora instalacji i fachowca pod reka.

Czy diody led wymagaja instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Tak. Jezeli nie jest to lampa solarna, to wymagaja czestokroc instalacji 12 i 24V. Do tego trzeba przewidziec miejsce na zasilacz. Nie dotyczy to zarowek i halogenow ledowych, jesli napisane jest na nich 230V.

Mam oczko wodne w ogrodzie i chcialabym zamontowac delikatne oswietlenie pod woda. Czy jest to w ogole mozliwe i jak to zrobic?

Pan Tomek – Tak jest to mozliwe po zastosowaniu odpowiednich kabli i instalacji 12V.

Czy istnieje jakies zabezpieczenie w gniazdach (szczegolnie tych na wysokosci malych dzieci), ktore chroni przed porazeniem? Czy byc moze takie rzeczy sie juz nie zdarzaja w nowoczesnej instalacji?

Pan Tomek – W zasadzie to wlasnie roznicowka powinna ochronic nas przed porazeniem. Jednak nie mozna lekcewazyc pradu i zdecydowanie nalezy zabezpieczac gniazdka przed dziecmi prostymi zatyczkami, ktore sa do nabycia w kazdym sklepie z elektryka. Zwlaszcza w odniesieniu do dzieciecych delikatnych organizmow, mniej odpornych na dzialanie pradu. 

Czy kable mozna puscic bez listew bezposrednio po scianie?

Pan Tomek – Jesli nie jest to sciana drewniana czy tez metalowa i na przewod nie dzialaja specyficzne czynniki, to mozna puscic przewody po scianie bez listew.

Jak usunac slup wysokiego napiecia stojacy od lata na naszej dzialce? Zaklad energetyczny nie ma sluzebnosci wpisanej w ksiege wieczysta, poprzedni wlasciciel dzialki nie pamieta, kto ten slup zamontowal. Lokalna firma obslugujaca siec elektryczna sugeruje wypelnienie wniosku o usuniecie kolizji i czekanie. Czy mozna to jakos przyspieszyc? Tym bardziej ze slup zaopatruje w energie kolejne dwa domy a prad do mojego domu plycie z innego miejsca.

Pan Tomek -Niestety, w takich przypadkach nawet najlepszy elektryk nie pomoze. Trzeba pisac wytrwale i nieustannie, az jednej ze stron sie znudzi 😉 Zycze wytrwalosci, bo warto. 

Czy zjawisko „wywalania korkow” jeszcze istnieje w nowych instalacjach?

Pan Tomek – Tak istnieje. Jesli chodzi o wyrzucanie bezpiecznikow, sa dwa glowne powody. Pierwszy to zwarcie wywolane przez spotkanie sie bezposrednio dwoch biegunow kabli. Drugi to przeciazenie obwodu, czyli moc zainstalowanych odbiornikow przekroczyla wartosc bezpiecznika. Zawsze, stosownie do grubosci kabla instalowany jest odpowiedni bezpiecznik. Przestrzegam przed wymiana bezpiecznika na wiekszy. Nastepnym razem nie wywali bezpiecznikow, tylko spali nam sie przewod, a to z kolei grozi pozarem calego budynku. 

Czym sie rozni uklad sieciowy TNC od TNS? Czy ma to jakies znaczenie w domowej instalacji?

Pan Tomek  – Widze pytanie z egzaminu na uprawnienia elektryczne 🙂 Dla przecietnego uzytkownika domu jednorodzinnego optymalny jest uklad TNS, ktory przewiduje instalacje trzy zylowa z zielono-zoltym przewodem ochronnym. W przypadku starych instalacji dwuzylowych musimy zadowolic sie ukladem TNC. Ewentualna decyzje, jaki uklad zastosowac w konkretnym przypadku moze podjac elektryk, ktory ma uprawnienia i do tego umie odroznic te uklady, bo jest ich duzo wiecej.

Czy mozna jakos ominac etap pradu przydzielonego na plac budowy i wykonywac wszystkie prace na taryfie docelowej?

Pan Tomek – Niestety, z dozwolonych metod taka mozliwosc nie istnieje. Pozostaje nam dogadac sie z przyszlym sasiadem.

W tym roku zakonczymy dwuletnia budowe naszego domu. Jaka taryfe pradu wybrac do domu G11, G12 czy moze G12W lub jeszcze jakas inna? Nasza rodzinna sklada sie 4 osob, w tym dwie dorosle i dwoje dzieci.

Pan Tomek – Osobiscie polecam taryfe G12, sam takiej uzywam. Wiecej szczegolow mozna znalezc na stronie PGE.