Instalacja elektryczna – pytania i odpowiedzi

Instalacja elektryczna w moim domu jest niemal gotowa. Zostało jeszcze trochę pracy na zewnątrz budynku, jednak ze względu na zamarznięty grunt i słabe warunki atmosferyczne, poczekamy jeszcze kilkanaście dni. Wszystkie informacje i przebieg prac znajdziecie → tutaj.

Tymczasem dzisiejszy post wyjątkowo nie o mojej budowie, tylko o Was, a dokładniej o waszych pytaniach zadanych mojemu fachowcowi od instalacji elektrycznej Panu Tomkowi z eltejot.pl. Muszę przyznać, że nie spodziewałam się takiej ilości pytań w związku z tematem instalacji elektryczne. Z niemal 100 nadesłanych e-maili, wybraliśmy te najczęściej powtarzające się pytania oraz kilka bardziej szczegółowych. Mam nadzieję, że nie pominęliśmy nikogo. Raz jeszcze dziękuję samemu Panu Tomkowi za poświęcony czas i zaangażowanie. Oddaje Wam fachowca, szukajcie swoich odpowiedzi  🙂 

Kiedy należy wykonać pomiary elektryczne i kto powinien je wykonać?

Pan Tomek – Pomiary w domach jednorodzinnych należy wykonywać nie rzadziej niż raz na 5 lat. Powinien tego dokonać elektryk z uprawnieniami do eksploatacji i uprawnieniami do pomiarów elektrycznych.

Z jakiego materiału powinny być wykonane kable do instalacji elektrycznej?

Pan Tomek –  Kable do instalacji elektrycznej powinny być białe typu YDY do 750V. Natomiast kable kładzione w ziemi powinny zawierać w nazwie YKY i są one koloru czarnego, ale uwaga – nie wszystkie kable koloru czarnego nadają się do ziemi. Kabel musi w nazwie mieć symbol YKY. Dla formalności dodam, że są to kable miedziane. Kable aluminiowe można kłaść do ziemi od rozmiaru 16mm, ale w tej kwestii byłbym bardzo ostrożny.

Co oznacza termin „różnicówka” i „rozdzielnia”?

Pan Tomek – Termin rozdzielnia oznacza miejsce, gdzie są rozdzielane poszczególne obwody elektryczne, które są zabezpieczone odpowiednimi aparatami potocznie nazwanymi bezpiecznikami. Jeśli chodzi o rożnicówkę, to właściwa nazwa brzmi- wyłącznik różnicowoprądowy i ma zastosowanie w instalacjach elektrycznych w celu ochrony od porażeń. W każdym budynku musi być przynajmniej jedna różnicówka. Wygodniej i bezpieczniej jest mieszkać w domu z kilkoma różnicówkami. Jeśli mamy tylko jedną, w przypadku awarii na jednym obwodzie, prądu nie będzie w całym domu.

Ile punków elektrycznych powinno być średnio w domu do 150 m2?

Pan Tomek – Ilość punktów w budynku to sprawa bardzo indywidualna, ale można uśrednić tę wartość i wskazać na około 100 punktów. Wszystko zależy od preferencji inwestora, zapotrzebowania na ilość gniazdek, włączników itp. Zdarza się, że inwestorzy chcą po jednym gniazdku w pokoju. Jest to z góry źle zaplanowana instalacja, będzie dużo przedłużaczy o wątpliwej jakości. Lepiej, gdy w pokoju są przynajmniej dwa lub trzy gniazda. 

Jakiej grubości kable wybrać?

Pan Tomek – Grubość kabli jest uzależniona tylko i wyłącznie od obciążenia danego obwodu. Ogólnie przyjęte jest, że zasilanie gniazd kładziemy  przewodem 3×2,5mm  do dziesięciu gniazd i obwody oświetleniowe  3×1,5mm. Resztę musi wyliczyć elektryk.

Czy na polskim rynku istnieje forma licznika przedpłatowego?

Pan Tomek – licznik przedpłatowy to dobre rozwiązanie w przypadku nieruchomości sezonowych ( domek letniskowy), garaży czy mieszkań przeznaczonych pod wynajem. Działa trochę jak telefon na kartę bez rachunków z prognozą. Jednak w celu zasięgnięcia informacji związanych z samymi kosztami, taryfami należy udać się do zakładu energetycznego i tam wszystkiego można się dowiedzieć.

Czy obwody gniazdkowe i oświetleniowe mogą być razem, czy należy je oddzielić?

Pan Tomek – Obwody gniazdkowe należy zdecydowanie oddzielać od oświetleniowych. Po pierwsze, dla wygody. Gdy wystąpi awaria na obwodzie gniazdkowym, to mamy przynajmniej oświetlenie w domu. Gdy awaria pojawi się w obwodzie oświetleniowym, to możemy oświetlić sobie dom lampkami nocnymi itp. Drugi ważny powód- obwody oświetleniowe zabezpiecza się inaczej niż obwody gniazdkowe. 

Od czego zależy cena instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Cena instalacji to również sprawa indywidualna. Jednak wiele zależy od technologi i rodzaju materiału, z jakiego został zbudowany dom, czy przewody są wkuwane, czy instalacja jest podtynkowa czy natynkowa. Również nie bez znaczenia jest ilość punktów. Inna cena będzie przy 30 punktach, a inna przy 200 punktach. Do tego dochodzi rodzaj zastosowanych przewodów i czas pracy. 

Czy kable od instalacji elektrycznej według przepisów muszą znajdować się w specjalnie chronionych kanałach (otulinie)?

Pan Tomek – Przewody instalacji elektrycznej muszą być w specjalnych rurkach, peszlach lub innych kanałach w miejscach, gdzie są narażone na uszkodzenia mechaniczne, lub gdy przewody idą po konstrukcji drewnianej, lub stalowej.

Jak najlepiej po wykonaniu instalacji udokumentować jej rozmieszczenie, aby po nałożeniu tynku niczego nie przewiercić montując np. zdjęcie w ramce na ścianie? Co najlepiej zdaje egzamin i trudno zgubić?

Pan Tomek – Najlepszym i najprostszym sposobem udokumentowania przebiegu instalacji jest nagranie prostego filmiku (choćby telefonem komórkowym) lub zrobienie zdjęć z każdego etapu. Pliki ze zdjęciami skopiować na różnych nośnikach. Ważne jest, aby w bardziej skomplikowanych miejscach, robiąc zdjęcie przyłożyć metrówkę. Będzie dokładnie widać, gdzie jest położony przewód.

Dlaczego przewody miedziane są lepsze od aluminiowych?

Pan Tomek – Przewody miedziane górują nad aluminiowymi. Po pierwsze, miedziane mają dwukrotnie lepszą przewodność, po drugie są wytrzymalsze na rozciąganie i zginanie. Jedynym atutem przewodów aluminiowych jest cena i waga. Są dużo lżejsze od miedzianych i dlatego często są stosowane przy dużych przekrojach, łatwiej z nimi pracować.

Ile może kosztować projekt instalacji elektrycznej w mieszkaniu o powierzchni 60m2?

Pan Tomek – To pytanie do projektanta. Ja jedynie pomagam w projektowaniu, jako fachowiec od elektryki w cenie wykonania instalacji. Są to projekty nie uprawnione, ale służę zawsze swoją wiedzą i doświadczeniem.

Jakie napięcie pod kuchenkę elektryczną a jakie pod zmywarkę? Czy sprzęt elektryczny wymaga dodatkowych zabezpieczeń?

Pan Tomek – Napięcie elektryczne pod płytę elektryczną zdecydowanie polecam 400V, ponieważ rozkładamy obciążenie kuchenki na dwie fazy, a nie na jedną w przypadku 230V. Pod zmywarkę stosuje się zazwyczaj tylko rozwiązanie z napięciem 230V i takie też polecam. Jeśli chodzi o zabezpieczenia, to powinien to być zupełnie osobny obwód z osobnym bezpiecznikiem i różnicówką.

Jakie powinny być optymalne grubości przewodów elektrycznych wykorzystywane do instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym, w którym zastosowano ogrzewanie elektryczne?
Czy fakt, iż ogrzewanie będzie elektryczne coś zmienia?

Pan Tomek – Nie ma najmniejszej wątpliwości, że przewody pod ogrzewanie elektryczne powinny być grubsze i rozdzielone na szereg osobnych obwodów. Grubość przewodów elektrycznych w budynku to oczywiście sprawa indywidualna, w zależności od mocy, jaka będzie zainstalowana.

Co w instalacji elektrycznej jest najważniejsze dla przyszłego użytkownika?

Pan Tomek – Najważniejsze jest oczywiście bezpieczeństwo, czyli właściwa ochrona od porażeń. Do tego prawidłowo dobrane przekroje przewodów i optymalnie dużo osobnych obwodów w celu rozłożenia obciążenia. Jeżeli dom jednorodzinny ma kilka bezpieczników i jedną różnicowkę lub jej w ogóle niema, to przyszły użytkownik powinien pogonić elektryka, który wykonał taką instalację.

Jaki wybrać licznik główny? Czy to w ogóle ma jakieś znaczenie?

Pan Tomek – Licznik główny jest tylko jeden, więc w tym przypadku problem rozwiązuje się sam. Za to jest możliwość wyboru taryfy. Na temat dostępnych taryf wszystkie informacje można znaleźć na stronie np. PGE. Jednak trzeba być bardzo ostrożnym, istnieje wiele kruczków tak jak z abonentem telefonicznym. 

 Czy zmiana położenia oświetlenia to duży kłopot w już wybudowanym i wykończonym domu?

Pan Tomek – Zmiana położenia oświetlenia z punktu widzenia elektryka to żaden kłopot. Natomiast gospodarz musi się przygotować na kucie ścian czy sufitu, co za tym idzie z mnóstwem kurzu w pomieszczeniach, jak przy regularnym remoncie. 

Jak najprościej zdefiniować określenie „obwód elektryczny?

Pan Tomek – Obwód elektryczny to kabelek idący od bezpiecznika do danego gniazda. Obwód może być dedykowany pod konkretne urządzenie lub pod zespół gniazd czy lamp.

Jak powinna wyglądać dobrze wykonana instalacja elektryczna na zewnątrz budynku? Czy wymaga zainstalowania specjalnych kabli przystosowanych do niskich i wysokich temperatur?

Pan Tomek – Jak najbardziej kable na zewnątrz, które są wystawione na bezpośrednie działanie słońca i wilgoci, jak również te kładzione w ziemi powinny być typu YKY.  Żadne peszle nie dają prawa stosowania przewodów YDY czyli białych, czy też gumowych, które są również koloru czarnego jak te YKY.   

Co z instalacją alarmową ? Czy powinna być zaprojektowana na etapie wykonywania instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Jak najbardziej, instalacja alarmowa powinna być zaprojektowana na etapie kładzenia instalacji elektrycznej, choćby z powodu wykonania osobnego zasilania do centrali alarmowej.   

Chciałabym oświetlić mój ogród, ale boję się że nadmiar kabli w ogrodzie może być problematyczny. Czy istnieje jakiś prosty sposób oświetlenia rabat i pojedynczych drzewek na działce o powierzchni 1500 m2?

Pan Tomek – Oprócz zastosowania oświetlenia solarnego, które nie zawsze spełnia nasze oczekiwania, mogę zaproponować układanie kabli w niebieskich rurach, co dodatkowo zapewni im bezpieczeństwo. Do tego odpowiednia głębokość i niebieska folia 10 cm nad kablami. 

Na jakiej wysokości powinny być włączniki światła i gniazdka elektryczne? Czy są jakieś standardowe wysokości?

Pan Tomek – Najczęściej stosowanym standardem jest wysokość wyłączników 120 cm do osi puszki i wysokość gniazdek 30 cm do osi. Wysokość gniazd w kuchni będzie inna nad szafkami niż wysokość gniazd w łazience, która jest zazwyczaj na wysokości wyłączników. W przypadku łazienek elektryk dodatkowo musi pamiętać o odległości gniazda od kranu.

Pani Basia wspomniała o gniazdku internetowym i problemach z poprawnym sygnałem z rutera w domu położonym daleko od miasta? Jak ten problem rozwiązać? Czy zna pan sieć/dostawcę internetu, który z pańskiego doświadczenia działa najskuteczniej?

Pan Tomek  – Co do dostawców to nie ma uniwersalnej recepty. W każdym rejonie naszego kraju sprawdzi się inna firma. Należy pamiętać o tym, że mając rozbudowany dom, sygnał Wi-Fi może nam czasami zanikać i lepiej wtedy stosować wzmacniacze sygnału. Jednak osobiście jestem zwolennikiem kabla. Jeżeli mamy możliwość wyboru internetu przez kabel i ten bezprzewodowy, to zdecydowanie polecam łącze kablowe.

Czy napięcie we wszystkich gniazdach w domu powinno być takie same?

Pan Tomek – Tak, jak najbardziej powinno być takie same z tolerancją kilku Voltów.

Czy grzejniki drabinki stosowane w łazience wymagają innych gniazdek?

Pan Tomek – Nie, grzejniki drabinki są podłączane to tradycyjnych gniazd. Ale za to gniazda do łazienek muszą być inne niż do pokoi. Powinny to być gniazda z klapką minimum IP44. 

Co z domofonem i bramą garażową? Czy potrzebują osobnej instalacji elektrycznej?

Pan Tomek –  W przypadku Bramy garażowej czy ogrodzeniowej powinny mieć zawsze osobny obwód. Podłączam je wtedy pod różnicówkę na obwody zewnętrzne.

Mam zamiar wykonać profesjonalne nagłośnienie w całym domu tj. we wszystkich pokojach, łazienkach, kuchni, salonie nawet w garażu. Jakiego rodzaju kable wybrać, jeżeli za parę lat znudzi mi się sprzęt i będę chciał wymienić czy kable będą nadal aktualne i kompatybilne z nowym sprzętem?

Pan Tomek – Standardowe kable do nagłośnienia można stosować przewody OMY lub OWY. Jeśli inwestor potrzebuje wyższej klasy, to są specjalne przewody do nagłośnienia. Co do ewentualnej wymiany – proponuje zastosować peszle i każdej chwili będzie można przewody wymienić.

Czy istnieje metoda prowadzenie kabli po podłodze, a nie po ścianie?

Pan Tomek – Tak, można prowadzić przewody po podłodze, zwłaszcza jest to przydatne w kuchni. Takie rozwiązanie doceni każdy, kto kiedykolwiek mocował szafki w kuchni lub karnisze nad oknami. Ważne jest, aby przewody w podłodze były w rurkach lub peszlach w celu ochrony przed uszkodzeniem mechanicznym.

Mieszkamy od kilkunastu lat na dwa domy (Wielka Brytania–Polska) i mamy dużo sprzętu z angielską wtyczką. Czy w nowym domu istnieje taka możliwość, żeby równocześnie wykonać polskie i angielskie gniazdka?

Pan Tomek – Tak można to zrobić bez problemu. Należy tylko odpowiednio je podłączyć, oczywiście przez uprawnionego elektryka.

U Basi ściany są z prefabrykatów keramzytowych, ponoć nie wymagają już tynków i są gotowe do malowania. Kiedy w takim razie wykonuję się instalację elektryczną w klasycznym budownictwie? Na jakim etapie? Zaraz po wymurowaniu czy tuż przed malowaniem na gotowo ?

Pan Tomek – W klasycznym budownictwie wykonanie instalacji należy przeprowadzić po wymurowaniu ścian i zamknięciu wszystkich otworów. Powód jest prozaiczny -nie chcemy, żeby nasze przewody powędrowały na złom 🙂  Poza tym wykonanie instalacji powinno składać się z trzech etapów. Pierwszy położenie przewodów. Drugi uzbrojenie rozdzielni po tynkach lub gipsach. Nie chcemy zabrudzić aparatów w rozdzielni. Trzeci to biały montaż najlepiej po pierwszym malowaniu. Stanowczo zalecam, żeby wszystkie trzy etapy robił ten sam elektryk, najlepiej z pobliskiej okolicy. W razie drobnych awarii mamy autora instalacji i fachowca pod ręką.

Czy diody led wymagają instalacji elektrycznej?

Pan Tomek – Tak. Jeżeli nie jest to lampa solarna, to wymagają częstokroć instalacji 12 i 24V. Do tego trzeba przewidzieć miejsce na zasilacz. Nie dotyczy to żarówek i halogenów ledowych, jeśli napisane jest na nich 230V.

Mam oczko wodne w ogrodzie i chciałabym zamontować delikatne oświetlenie pod wodą. Czy jest to w ogóle możliwe i jak to zrobić?

Pan Tomek – Tak jest to możliwe po zastosowaniu odpowiednich kabli i instalacji 12V.

Czy istnieje jakieś zabezpieczenie w gniazdach (szczególnie tych na wysokości małych dzieci), które chroni przed porażeniem? Czy być może takie rzeczy się już nie zdarzają w nowoczesnej instalacji?

Pan Tomek – W zasadzie to właśnie różnicówka powinna ochronić nas przed porażeniem. Jednak nie można lekceważyć prądu i zdecydowanie należy zabezpieczać gniazdka przed dziećmi prostymi zatyczkami, które są do nabycia w każdym sklepie z elektryką. Zwłaszcza w odniesieniu do dziecięcych delikatnych organizmów, mniej odpornych na działanie prądu. 

Czy kable można puścić bez listew bezpośrednio po ścianie?

Pan Tomek – Jeśli nie jest to ściana drewniana czy też metalowa i na przewód nie działają specyficzne czynniki, to można puścić przewody po ścianie bez listew.

Jak usunąć słup wysokiego napięcia stojący od lata na naszej działce? Zakład energetyczny nie ma służebności wpisanej w księgę wieczystą, poprzedni właściciel działki nie pamięta, kto ten słup zamontował. Lokalna firma obsługująca sieć elektryczną sugeruję wypełnienie wniosku o usunięcie kolizji i czekanie. Czy można to jakoś przyspieszyć? Tym bardziej że słup zaopatruje w energię kolejne dwa domy a prąd do mojego domu płycie z innego miejsca.

Pan Tomek -Niestety, w takich przypadkach nawet najlepszy elektryk nie pomoże. Trzeba pisać wytrwale i nieustannie, aż jednej ze stron się znudzi 😉 Życzę wytrwałości, bo warto. 

Czy zjawisko „wywalania korków” jeszcze istnieje w nowych instalacjach?

Pan Tomek – Tak istnieje. Jeśli chodzi o wyrzucanie bezpieczników, są dwa główne powody. Pierwszy to zwarcie wywołane przez spotkanie się bezpośrednio dwóch biegunów kabli. Drugi to przeciążenie obwodu, czyli moc zainstalowanych odbiorników przekroczyła wartość bezpiecznika. Zawsze, stosownie do grubości kabla instalowany jest odpowiedni bezpiecznik. Przestrzegam przed wymianą bezpiecznika na większy. Następnym razem nie wywali bezpieczników, tylko spali nam się przewód, a to z kolei grozi pożarem całego budynku. 

Czym się różni układ sieciowy TNC od TNS? Czy ma to jakieś znaczenie w domowej instalacji?

Pan Tomek  – Widzę pytanie z egzaminu na uprawnienia elektryczne 🙂 Dla przeciętnego użytkownika domu jednorodzinnego optymalny jest układ TNS, który przewiduje instalacje trzy żyłową z zielono-żółtym przewodem ochronnym. W przypadku starych instalacji dwużyłowych musimy zadowolić się układem TNC. Ewentualną decyzję, jaki układ zastosować w konkretnym przypadku może podjąć elektryk, który ma uprawnienia i do tego umie odróżnić te układy, bo jest ich dużo więcej.

Czy można jakoś ominąć etap prądu przydzielonego na plac budowy i wykonywać wszystkie prace na taryfie docelowej?

Pan Tomek – Niestety, z dozwolonych metod taka możliwość nie istnieje. Pozostaje nam dogadać się z przyszłym sąsiadem.

W tym roku zakończymy dwuletnią budowę naszego domu. Jaką taryfę prądu wybrać do domu G11, G12 czy może G12W lub jeszcze jakąś inną? Nasza rodzinna składa się 4 osób, w tym dwie dorosłe i dwoje dzieci.

Pan Tomek – Osobiście polecam taryfę G12, sam takiej używam. Więcej szczegółów można znaleźć na stronie PGE.